Dat Anouk onlangs (wederom) behoorlijk de fout in ging met iets wat ze deelde op social media hoeven we je vast niet te vertellen – er ontstond al snel grote ophef omdat ze het n-woord in de mond nam naar Ronnie Flex toe. Niet oké, gezien Anouk een witte vrouw is en dat woord daarom absoluut niet mag gebruiken. Waarom dat zo is vertellen we je hier.

Waarom niet-zwarte mensen het n-woord niet mogen gebruiken

Gelukkig weten de meeste niet-zwarte mensen dat het gebruik van het n-woord een absolute no-go is, maar helaas zijn er ook nog zat mensen die anderen kwetsen door het woord wél te gebruiken. Een betreurenswaardige zaak, want het gebruik van het woord door niet-zwarte mensen is in alle gevallen totaal onnodig.

Het n-woord komt van het Spaanse en Portugese woord voor zwart, maar volgens de African American Registry had het woord tegen de vroege jaren 1800 al een denigrerende (en gezien de historische context van kolonialisme en slavernij dus racistische) lading.

Binnen de zwarte gemeenschap en vooral in songteksten wordt het woord nog met regelmaat gebruikt, al zijn er ook veel zwarte mensen die dat niet oké vinden. Desalniettemin geeft dat niet-zwarte mensen geen vrijkaart om het zwaar beladen woord óók in de mond te nemen, net zoals je een beledigende grap van een vriend kan hebben maar niet van een vreemde.

Beledigend

Mensenrechtenorganisatie National Association for the Advancement of Colored People (NAACP) wijst erop dat het n-woord volgens het woordenboek een beledigende term is voor een zwart persoon. Ook laten ze weten: 'Het stigma van dit woord belichaamt en roept pijnlijke herinneringen en een onmenselijke kwade wil op; en talloze individuen, waaronder NAACP-vrijheidsstrijders, hebben hun leven verloren als gevolg van de overtuigingen die door het gebruik van dit woord in stand worden gehouden.'

Dit wetende is het je misschien al meer dan duidelijk waarom je dit woord beter heel erg links kan laten liggen. De NAACP zou zelfs graag een verbod zien op het gebruik van het woord.

Geen betekenis zonder context

In 2017 sprak Ta-Nehisi Coates, journalist en auteur van We Were Eight Years in Power, tijdens een evenement van de Evanston Township High School in het Amerikaanse Illinois. 'Eén van de belangrijkste essayisten over ras in het Westen', zei Nikesh Shukla, auteur van The Good Immigrant, over hem.

Tijdens zijn bezoek aan de middelbare school (bekijk hier een video van wat Coates daar vertelde) deelde hij onder meer dat woorden geen betekenis hebben zonder context. Inmiddels mag duidelijk zijn dat de context die rond het n-woord hangt op zijn zachtst gezegd niet best is. Hij lichtte dit toe met een simpel voorbeeld: zijn vrouw mag hem gerust 'honey' noemen, maar als een vreemde op straat dat zou doen zou dat natuurlijk 'not cool' zijn.

Ook liet hij weten: 'Mijn vrouw gebruikt het woord 'bitch' met haar vriendinnen, maar daar doe ik natuurlijk niet aan mee. Maar misschien nog wel belangrijker – ik wil dat ook helemaal niet.' Moraal van het verhaal – dat een gemeenschap ervoor kiest om een beledigende term onderling te gebruiken geeft buitenstaanders geen vrijkaart om hetzelfde te doen.

Andere voorbeelden van Coates: hij vertelde dat LGBTQ-activist Dan Savage ooit overwoog om zijn show Hey Faggot (volgens Cambridge Dictionary is faggot een 'extreem beledigend woord voor een homoseksuele man') te noemen. Coates wees erop dat hij als heteroseksuele man dat woord nooit zou gebruiken. 'Ik had een goede vriend die een huisje had in upstate New York, dat hij 'white trash cabin' noemde. Hij was wit. Ik zou dat huisje nooit zo noemen, ik zou nooit zeggen dat ik hem kwam opzoeken in zijn white trash cabin.'

Wit privilege

Veel witte mensen hebben volgens Coates het idee dat ze overal mee weg kunnen komen door wit privilege – 'witte mensen die zijn opgegroeid in een samenleving waarvan de wetten en cultuur hen duidelijk maken dat alles van hun is.' Daardoor denken veel witte mensen volgens Coates ook dat het oké is om een woord te gebruiken waarvan 'ze herhaaldelijk is verteld dat het ongepast is om het te gebruiken.'

Coates deelde dan ook: 'Voor witte mensen denk ik dat de ervaring van het zijn van een hiphopfan en het niet kunnen gebruiken van het n-woord heel leerzaam kan zijn. Dit geeft je een klein kijkje in de wereld van wat het betekent om zwart te zijn. Omdat zwart zijn betekent dat je door de wereld loopt en ziet hoe mensen dingen doen die jij niet kunt doen.'

Zwarte mensen worden bijvoorbeeld nog altijd vaak zonder enige reden aangehouden door de politie, en dat heeft ook al vaker een dodelijke afloop gehad. Ook kunnen vrijwel alle mensen van kleur meepraten over het niet krijgen van banen en stages vanwege hun huidskleur of een niet-Westerse naam. De lijst van dit soort nadelen is helaas nog altijd (en ten onrechte) eindeloos, en het gebruik van het n-woord helpt daarbij niet gezien dit de ongelijkheid tussen zwart en wit in stand houdt.

Wit en niet blank

In de comments onder posts over dit onderwerp reageren social media-gebruikers met regelmaat verontwaardigd op het gebruik van 'wit' in plaats van 'blank', ondanks deze overstap jaren geleden al werd gemaakt door grote nieuwsplatformen. Zo maakte NOS in 2018 bekend dat ze de term 'wit' gingen gebruiken.

NOS-hoofdredacteur Marcel Gelauff zei daar toen over: 'We gebruiken bij voorkeur wit in berichten omdat blank in tegenstelling tot zwart een positieve connotatie heeft. Blank roept associaties op met rein en schoon en zwart is dat dan niet.' Door 'wit' te gebruiken ontstaat er gelijkheid – aan beide groepen mensen wordt gerefereerd met een woord dat een naam is voor een kleur.

Wil je meer weten over dit onderwerp? In Nederland is The Black Archives dan de plek waar je moet zijn – een historisch archief waar je terecht kan voor inspirerende gesprekken, inhoudelijke activiteiten en boeken vanuit zwarte en andere perspectieven die elders vaak onderbelicht blijven.